Zaparcia – jak je rozpoznać? Poznaj 5 podstawowych objawów

Zaparcia występują nawet u 15% światowej populacji – to problem na tyle powszechny, że nie można go bagatelizować i nie edukować społeczeństwa. Choć wydawałoby się, że zatwardzenie to niezbyt poważna bolączka, to okazuje się, że bardzo mocno wpływa nie tylko na jakość życia indywidualnych osób, ale i przyczynia się do sporego obciążenia ochrony zdrowia. Zaparcia objawami mogą przypominać inne choroby – na przykład zespół jelita drażliwego. Na szczęście istnieją konkretne wytyczne, które pozwalają na rozpoznanie zatwardzenia bez wizyty u lekarza. Warto wiedzieć, z czym mamy do czynienia, by odpowiednio temu przeciwdziałać. Zatem jakie są objawy zaparcia?

Zaparcia – kryteria rzymskie

W medycynie diagnostykę chorób przeprowadza się najczęściej na podstawie tak zwanych kryteriów rzymskich, czyli ogólnoświatowych oficjalnych wytycznych. Zaparcie czynnościowe, aby takim zostało zdiagnozowane, musiałoby więc spełniać co najmniej dwa podpunkty z następujących (przy założeniu, że mówimy o ostatnich 6 miesiącach przed rozpoznaniem):

1. Przy co najmniej ¼ wypróżnień: duży wysiłek podczas defekacji, twarde/grudkowate stolce, uczucie niepełnego załatwienia się, odczucie zatwardzenia/blokady odbytnicy, ręczne wspomaganie defekacji,
2. Mniej niż trzy wypróżnienia tygodniowo,
3. Rzadka obecność luźnych stolców (przy założeniu, że nie stosowane są leki przeczyszczające),
4. Wykluczenie zespołu jelita drażliwego¹.

Istnieją też inne skale, bardziej subiektywne, które mają na celu ocenę nasilenia zaparcia. Bardzo znany jest na przykład kwestionariusz PAC-SYM (The Patient Assessment of Constipation Symptoms) zawierający 12 objawów, które pacjent ma ocenić, jak częst dane dolegliwości u niego występują. I skoro mowa o tym, jakie są objawy zaparcia, warto przywołać tutaj dolegliwości, ktore wymieniane są we wspomnianym kwestionariuszu. Podzielono je na trzy typy:

• Objawy brzuszne obejmujące: dyskomfort w brzuchu, ból brzucha, wzdęcia brzucha, uczucie ściskania w brzuchu;
• Objawy odbytowe obejmujące: bolesne wypróżnienia, pieczenie odbytu podczas wypróżniania lub po nim, krwawienie lub sączenie podczas wypróżniania albo po nim;
• Objawy związane ze stolcem obejmujące: niezupełne wypróżnienie – jakby „nieukończone” – zbyt twardy stolec, zbyt mało stolca, napinanie się i wysiłek w celu wypróżnienia, uczucie parcia na stolec bez wypróżnienia („fałszywyalarm”)¹.

Zaparcia – objawy, których nie powinniśmy lekceważyć

Wyżej wymienione opisy dolegliwości, które mogą charakteryzować zaparcia to jednak podejście stricte medyczne stosowane przez specjalistów. Warto wiedzieć, na jakie objawy szczególnie trzeba zwrócić uwagę, jeśli zastanawiamy się, czy mamy rzeczywiście do czynienia z zatwardzeniem przewlekłym. Te najbardziej powszechne, wskazujące na zaparcie to:

1. Rzadkie wypróżnianie, nieregularne, niewystępujące codziennie.
2. Ból podczas próby wypróżnienia.
3. Twarda, sucha, zbita konsystencja stolca, która utrudnia jego wydalanie.
4. Uczucie dyskomfortu, pełności w brzuchu.
5. Uczucie niezupełnego wypróżnienia, czasami sprawiające konieczność ręcznego wspomagania defekacji.

Co może pomóc na zatwardzenie?

Jeśli większość z powyższych dolegliwości występuje u Ciebie i obniża jakość Twojego życia – warto szybko im przeciwdziałać. Na zatwardzenie najczęściej pomagają proste rozwiązania – zmiana diety, wprowadzenie aktywności fizycznej oraz regularne picie płynów. Najbardziej powszechne przyczyny zaparcia wiążą się bowiem przede wszystkim z:

• niedoborem błonnika w diecie,
• małą aktywnością fizyczną i siedzącym trybem życia,
• odwodnieniem oraz nieregularnym, niskim spożyciem płynów, a także produktów bogatych w wodę (np. owoce, warzywa).