Zespół jelita drażliwego

Szacuje się, że na IBS może chorować 10–20% populacji. Choroba ta przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia pacjenta ze względu na obecność nawracających dolegliwości bólowych jelit oraz na doskwierające zaburzenia rytmu wypróżnień – biegunek i/lub zaparć. IBS częściej diagnozuje się u kobiet niż u mężczyzn. Schorzenie może wystąpić u osób w różnym wieku, choć statystycznie pierwsze objawy pojawiają się najczęściej między 20. a 40. rokiem życia^[1]. Według najnowszych badań, skłonność do IBS może mieć podłoże genetyczne.

IBS – tajemnicze schorzenie

Przyczyny występowania zespołu jelita drażliwego nie są do końca znane, choć badacze wysuwają różne, podparte dowodami tezy o możliwych czynnikach zwiększających ryzyko wystąpienia choroby. Oprócz przyczyn genetycznych wymieniane są m.in. przebyte wcześniej infekcje przewodu pokarmowego, czynniki środowiskowe czy psychosocjalne i inne.

Bez względu na przyczynę, IBS zawsze dotyczy zaburzenia perystaltyki jelit. W zależności od postaci choroby, może się to objawiać biegunką (jeśli perystaltyka jest zbyt szybka) lub zaparciami (przy perystaltyce zbyt wolnej). IBS może mieć również postać biegunkowo-zaparciową. Chorzy na IBS wykazują ponadto większą wrażliwość przewodu pokarmowego na rozmaite bodźce. Przez to są bardziej podatni na wzdęcia, nadmierną produkcję gazów jelitowych i bóle brzucha. W dodatku aż 50% pacjentów z IBS cierpi jednocześnie na dolegliwości w sferze psychologicznej; najczęściej są to zaburzenia lękowe i depresja^[2]. Ma to związek z silnym wpływem choroby na życie codzienne. W okresie nasilonych objawów chorzy nie tylko odczuwają dolegliwości bólowe, ale także dyskomfort w miejscach publicznych. Niekiedy wystąpienie objawów uniemożliwia wręcz wyjście z domu. Nieprzewidywalność choroby sprawia, że życie prywatne i zawodowe pacjenta ulegają zakłóceniu również w okresie, kiedy fizycznie czuje się on dobrze.

Kryteria rozpoznania IBS

Rozpoznanie zespołu jelita drażliwego odbywa się na podstawie Kryteriów Rzymskich (IV), ogłoszonych w 2016 r. Opisują one schorzenie jako nawracający ból brzucha, występujący średnio przez co najmniej jeden dzień w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące, spełniający jednocześnie przynajmniej dwa z poniższych warunków:

1. ma związek z wypróżnieniem;
2. ma związek ze zmianą częstości oddawania stolca;
3. ma związek ze zmianą konsystencji stolca^[1,3].

Zespół jelita drażliwego leczy się objawowo. Bardzo istotną rolę odgrywa tu dieta – inna dla postaci biegunkowej, a inna dla zaparciowej. Dzięki właściwemu odżywianiu można sprawić, że nawroty objawów będą zdarzały się rzadziej lub nie będą mocno nasilone. Wspomagająco można leczyć się odpowiednimi preparatami. Ból brzucha można załagodzić lekami rozkurczowymi (np. Buscopanem), a w kwestii wypróżnień – stosować odpowiednie środki przeciwbiegunkowe lub przeczyszczające.