Leczenie biegunki zazwyczaj odbywa się na kilku płaszczyznach jednocześnie – poprzez zmianę standardowo przyjmowanego pokarmu, picie większej ilości wody oraz sięgnięcie po odpowiednie substancje lecznicze. Aby kompleksowo zadbać o swoje zdrowie, pacjent powinien wdrożyć je jednocześnie: najlepiej zawsze pod opieką lekarza. Sprawdźmy teraz, jak można sobie pomóc w sytuacji wystąpienia luźnego stolca. Jakie metody sprzyjają zwalczaniu biegunki?
Spis treści:
Dlaczego należy leczyć biegunkę?
Biegunka występuje wtedy, gdy organizm zmaga się z problemami – jej leczenie jest więc ważne dla naszego zdrowia i samopoczucia. W większości przypadków biegunki leczenie jest dosyć proste i odbywa się w warunkach ambulatoryjnych (bez konieczności przebywania w placówce medycznej). Podstawą leczenia rozwolnienia jest nawadnianie oraz odpowiednie żywienie i leczenie objawowe. W przypadkach cięższej formy choroby stosuje się leki przeciwdrobnoustrojowe2.
Co jeść podczas biegunki?
Przed przyjęciem jakiegokolwiek pokarmu, najpierw należy wypić odpowiednią ilość wody – od 5 do 10 ml na kg masy ciała1. Po zastosowaniu szybkiego (3-4h) i skutecznego nawodnienia należy rozpocząć doustne żywienie chorego. W przypadku ostrej biegunki zalecana jest zmiana diety oraz częstsze spożywanie posiłków o małej objętości. Warto pamiętać, że w wyniku biegunki może dojść do zaburzeń poziomu elektrolitów w organizmie. Właśnie dlatego, poza piciem wody i zmianą diety, warto zdecydować się również na uzupełnienie elektrolitów – np. z pomocą suplementu.
Co można jeść przy biegunce?
Szczególnie zalecane są:
produkty oparte na gotowanej skrobi: ryż, makaron, ziemniaki, pszenica, owies,
kasze, banany, jogurt, zupy, gotowane mięso i warzywa
Należy unikać: potraw ciężkostrawnych, smażonych, ostrych przypraw i słodkiego mleka.
Gdy stolce są już uformowane, można wrócić do normalnej diety2.
Leki przeciwbiegunkowe
Istnieje kilka rodzajów leczenia farmakologicznego.
W leczeniu stosuje się:
- leki działające ochronnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Preparaty oparte na diosmektycie wykazują właściwości powlekające błonę śluzową przewodu pokarmowego, zwiększając wytrzymałość mechaniczną śluzu na czynniki drażniące. Dodatkowo mają właściwości adsorbcyjne, umożliwiające wiązanie i usuwanie z organizmu czynników toksycznych. Udowodniono również, że diosmektyt skraca czas biegunki oraz wykazuje wysoki profil bezpieczeństwa, a także nie zatrzymuje perystaltyki jelit3. Preparaty zawierające diosmektyt to m. in. lek Smecta i wyrób medyczny SmectaGo, które pacjent może nabyć samodzielnie w aptece – bez recepty
(Zobacz „Diosmektyt – sprawdzone rozwiązanie na biegunkę ”). - W biegunkach po antybiotyku stosowane są probiotyki i prebiotyki. Jednak nie są one zalecane w ostrej biegunce u dorosłych2.
- U chorych z wodnistą biegunką, przebiegającą bez gorączki lub z niewielką gorączką można zastosować leki spowalniające perystaltykę przewodu pokarmowego – głównie loperamid.
- Antybiotykoterapia nie jest rutynowo zalecana w ostrej biegunce infekcyjnej, jednak może być wskazana w biegunce podróżnych (o podłożu bakteryjnym)2. Do rozpoczęcia leczenia kluczowe jest jednak zdiagnozowanie podłoża biegunki – bakterie są tylko jedną z możliwych przyczyn wystąpienia dolegliwości.
Co wymaga pogłębionej diagnostyki przy wystąpieniu biegunki?
O dalszych krokach diagnostycznych decyduje lekarz. Zawsze należy podać mu wszystkie objawy, które współtowarzyszą wystąpieniu biegunki. Szczególną uwagę warto zwrócić na krew w stolcu, gorączkę, dreszcze, wymioty oraz czas trwania samej biegunki. Biegunka przewlekła, to jest trwająca więcej niż 5 dni, zazwyczaj wymaga pogłębionych badań.
Co daje pogłębiona diagnostyka?
Odpowiedź na pytanie, dlaczego biegunka występuje. Czy jej przyczyną są wirusy, bakterie, czy pasożyty – czy nie doszło do zakażenia lub wystąpienia innych poważnych problemów w obrębie układu pokarmowego, w tym jelita grubego. Lekarz może również poprowadzić diagnostykę m.in. w kierunku choroby Crohna, zespołu jelita drażliwego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, mikroskopowego zapalenia jelita grubego lub alergii pokarmowej. Dzięki odpowiedniej diagnozie można uniknąć innych, niekiedy znacznie poważniejszych niż biegunka problemów zdrowotnych.
Bibliografia:
1. Anna Grodowska, Dieta w ostrej biegunce – nawodnienie to priorytet, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, dostęp online: https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-ostrej-biegunce-nawodnienie-to-priorytet/, data dostępu: 13.05.2024.
2. Interna Szczeklika 2017 pod red. Dr n. Med. Piotr Gajewski, rozdz. III G 1. Choroby infekcyjne i poasożytnicze przewodu pokarmowego, s. 1051 – 1055.
3. Efficacy of Diosmectite (Smecta) in the treatment of Acute Watery Diarrhoea in Adults: A Mulitcentre, Randomized, Double-Blind , Placebo-Controlled, Parallel Group Study- Faouzi Khediri et oth. Gastroenterology Res. Pract. 2011; 2011; 783196.